Wat als...? #5

Wat als #5

Wat als bananen zouden weigeren om te groeien?

Pedro keek geconcentreerd naar de bomen. Hij zag Ignacio niet aankomen. “Nou?”, zei Ignacio. Pedro schrok en wendde zich naar de eigenaar van de boomgaard met een duistere blik in zijn ogen. “Ze hebben geen vruchten maar dit is niet Black Sigatoka en het lijkt ook geen TR4 ziekte.” Ignacio krabde aan zijn hoofd en zuchtte. “Strooi de guano toch maar. Ik ga met Enrique praten. Misschien dat de coöperatie iets meer weet.”

Ignacio stapte in zijn oude jeep en ging naar het kantoor dat dienst deed als hoofdkwartier voor de coöperatie. De coöperatie Asosociación Mis Guineos verenigde haast vierhonderd kleine boeren. Ignacio was een paar jaar geleden overgestapt op de biologische teelt. Nu begon hij zich af te vragen of dat een fout was geweest.

Toen hij bij het kantoor aankwam, had zich daar al een menigte gevormd. Er kwamen nog steeds boeren aan, allemaal met dezelfde klacht. Ondanks al hun gebruikelijke inspanningen, groeiden er geen vruchten. Een van de secretaresses ging rond met een stapel kopieën van een geïmproviseerde vragenlijst. Ignacio nam er een aan en schreef op wat hem de afgelopen weken was opgevallen op zijn plantage.

Hij ging het inleveren bij de andere secretaresse die gezeten was achter een bureau met stapels formulieren. “Wat gaan jullie doen met al deze lijsten?”, vroeg hij. Ze keek even op van haar toetsenbord. “We zullen alle observaties samenvoegen en ze naar een paar experts sturen voor advies. We gaan proberen om ze hierheen te krijgen, kijken wat we kunnen doen.”

Ignacio snoof op een manier die zowel zijn mening ten aanzien van experts als zijn gebrek aan alternatieven moest uitdrukken. Hij ging terug naar zijn kwekerij om insecten te bestrijden en de komst van de experts af te wachten. Zijn vrouw vertelde hem een vreemd verhaal dat ze in de krant had gelezen. Iets over een professor die een machine had gemaakt om met planten te praten.

Een week later belde de coöperatie. De experts hadden gereageerd, ze zouden de week erop komen om onderzoek te doen. “Twee weken wachten en niemand krijgt betaald. Sommige gezinnen komen hierdoor in problemen terecht”, sprak zijn vrouw met een frons. Ignacio haalde zijn schouders op en maakte een gebaar van machteloosheid. Ze konden niet veel anders doen.

Doctor Hopewell en professor Maracaibo waren de experts. De boeren die zich bij het hoofdkwartier hadden verzameld waren rusteloos. De aanblik van de experts stond hen niet aan. De professor was een technische man. Hij had geen groene vingers, daarom was de doctor met hem meegekomen.

Doctor Hopewell maakte deel uit van een onderzoeksgroep die nieuwe manieren onderzocht om de bananenteelt te beschermen tegen de meest voorkomende ziektes. De professor was erbij omdat hij een machine had gebouwd.

“Het praat niet met planten zoals ze in de media beweren.”, legde Maracaibo uit. “Het versterkt alleen bepaalde zwakke signalen en zet die om naar spraak zodat we kunnen begrijpen wat planten en bomen ons proberen te vertellen.”

Een man achterin de zaal met een verwassen zwart shirt stond op en zei: “Wat hebben we daaraan? Moeten we de bananenplant vragen hoe hij zich voelt? Moet ik mijn vrouw soms vragen om te kijken waarom ze zo overstuur zijn?” De professor kon alleen maar staren naar de man.

Doctor Hopewell antwoordde: “Het is cruciaal om ziektes zo vroeg mogelijk op te sporen. Vooral als het een nieuwe ziekte is. De machine kan ons daarbij helpen. Toen we onze eerste proef deden met een cacaoboom vertelde het ons dat het besmet was met schilrot. Er waren op dat moment nog geen symptomen maar we hebben onmiddellijk actie ondernomen en wisten zo verspreiding te voorkomen.”

Ignacio fronste en vroeg: “Hoe kun je weten dat jullie gelijk hadden?” Doctor Hopewell leek opgelucht toen ze antwoordde: “We stopten alle geïnfecteerde bomen in quarantaine. Drie maanden later vertoonden zij wel symptomen van de ziekte maar de andere bomen niet. We hebben foto’s om het te bewijzen.”

Er veranderde iets in de sfeer. Ignacio verloor zijn frons en zelfs de man in het verwassen zwarte shirt lette nu op. Daarna duurde het niet lang meer. Ze besloten de machines te testen op de dichtstbijzijnde plantage. Ignacio werd uitgekozen om als toeschouwer mee te gaan. Ze gingen met zijn vijven. Enrique, voorzitter van de coöperatie; de experts; Maria Segunda, eigenaresse van de plantage en Ignacio.

Maria Segunda koos een plant uit om te testen. Terwijl dr. Hopewell de machine bevestigde, wachtten de anderen met ingehouden adem. De machine was veel kleiner dan Ignacio had verwacht. Het leek uit slechts twee delen te bestaan. Het ene was een rechthoekig apparaat met een verstelbare band. Deze werd om de schijnstam van de plant gebonden. Het andere deel was een app. 

De professor had zijn tablet uit zijn aktetas gehaald. Ignacio wist wat een tablet was. Hij had op televisie gezien hoe Amerikaanse boeren tablets met apps gebruikten om onkruid en ziektes te identificeren. Bij de coöperatie was het aanschaffen van deze technologie ter sprake gekomen. Maar terwijl Colombia, Chile en Mexico mobiele applicaties voor landbouwers kregen, werd hun eigen land vergeten.

Professor Maracaibo was druk bezig met zijn tablet. Hij paste het volume aan en knikte naar dr. Hopewell. De doctor raakte de schijnstam aan en sprak: “Vertel ons alsjeblieft waarom je geen vruchten draagt.” Ignacio kon haar directheid wel waarderen. Het was toch al vreemd genoeg dat ze probeerden te communiceren met een plant.

>Ik heb op jou gewacht.<, het antwoord was onverwacht. Maar de doctor ging er meteen op in: “Hoe bedoel je dat?” Er kwam een vreemd geluid uit de tablet. >We hoorden, van onze soortgenoten, de mensen maakten een manier om ons te horen. Wij hebben gewacht tot jullie zouden komen om te luisteren.< “Nou nu zijn we er, wat wilden jullie ons vertellen?”, vroeg de doctor.

>Jullie plukken onze vruchten te vroeg. Het is niet goed. Al lange tijd plukken jullie onze vruchten te vroeg. Van stam tot stek is dit aan ons verteld. Wij hebben getreurd. Maar niet meer. Nu jullie ons kunnen horen, zeggen wij er zal geen vrucht zijn totdat jullie het beloven.< “Wat moeten we beloven dan?”, de doctor leek onverstoord.

>Beloof de vrucht langer aan onze stam te laten.< Doctor Hopewell keerde zich met een vragende blik naar Enrique, Maria Segunda en Ignacio. De mannen staarden naar de plant met een blik vol ongeloof. Maria Segunda leek het echter persoonlijk op te vatten. Ze stapte naar voren met haar handen op haar heupen en sprak de plant aan: “Wil je nu beweren dat jullie aan het staken zijn?!”

>We zullen geen vruchten dragen zolang jullie het niet beloven.< “Als we de vruchten langer aan de stam laten zitten, komen ze te laat in de winkels.”, zei Enrique tegen Ignacio. Ignacio knikte en voegde daaraan toe: “Als we de vervoerders onder druk zetten, zullen ze denken dat we gek zijn geworden en ergens anders inkopen.” >Nee. Er is geen vrucht. Nergens. Wij allemaal, wij doen dit samen.<

Maria Segunda vroeg aan dr. Hopewell: “Weet jij dat? Is het alleen hier of gebeurt dit overal?” De professor bekeek de berichten op zijn tablet terwijl hij sprak: “Ik hoor klachten uit een heleboel landen. Voornamelijk uit Latijns-Amerika maar ik heb een paar collega’s… Ja, in Azië en Afrika zien ze het ook. De bananenplanten vertonen geen herkenbare ziekte maar blijven toch zonder vrucht.”

Iedereen staarde met grote ronde ogen naar de bananenplant. Enrique keek ineens geconcentreerd, “Als het een wereldwijd probleem is, dan kunnen we de markt dwingen. We zeggen tegen de vervoerders dat zij sneller moeten wezen. Als wij als eersten de bananen weer aan het groeien krijgen, bepalen we onze eigen prijzen nietwaar?” Deze vraag was gericht aan Ignacio en Maria Segunda.

“Hoe lang moeten we de oogst uitstellen? We zouden onze klanten overzee alsnog kunnen verliezen als we niet op tijd leveren.”, antwoordde Maria Segunda. “We kunnen ze een week aanbieden.”, zei Ignacio. “Een week maar dan moeten ze voor ons weer gaan groeien en laat de anderen maar met hun eigen boeren afspraken maken.” 

>Wij nemen het aanbod aan.< “Mooi!”, riep Enrique uit. “Maar het gaat niet alleen om de plantage van Maria Segunda. Alle boeren van onze coöperatie doen mee met deze afspraak.” >Zij moeten hun eigen planten beloven.<

Met dat nieuws keerde het vijftal terug naar de rest van de coöperatie. Sommigen wilden het niet geloven. Maar de app had de communicatie met de plant opgenomen. De meeste boeren waren overtuigd na het horen van de opnames. Een paar stonden erop de machine te gebruiken om het van hun eigen planten te horen.

Ignacio liet ze begaan. Hij ging naar huis en vertelde zijn planten dat hij de oogst een week zou uitstellen als ze nu weer vruchten zouden voortbrengen. Tegen de tijd dat zij klaar waren om te oogsten, zaten de media bovenop het verhaal.

Terwijl Ignacio zijn plantage overzag, realiseerde hij zich dat het toch een grootse gebeurtenis was. Voor het eerst in de geschiedenis had een plant onderhandeld met mensen. De wereld zou nooit meer hetzelfde zijn.

Nieuwsgierig geworden?
Een soortgelijk verhaal is 'Het kermen der bomen' - Roald Dahl
Meer over bananen lees je hier.
Meer over onderzoek naar bananenteelt.
Over communiceren met planten: google het maar. Er is een hoop (non) informatie over dit onderwerp.